Osmanlı Devleti’nin son yıllarında başlayan Türk ve ABD ilişkileri iki ülkenin siyasi, sosyal ve ekonomik iş birliklerinden beslenen tarihi bir dostluk üzerine kurulmuştur. Özellikle de yeni Türk devletinin kuruluşunu izleyen yıllarda sadece uluslararası politikada iş birliğinden öte iki ülkenin kültürel etkileşimini arttırdığı ve her alanda birlikte hareket ettiği bir çizgi oluşmuştur.
Zaman içerisinde yeni Türkiye’nin birçok alanda gelişimine öncülük etmek üzere daha da geliştirilen ilişkiler neticesinde, hem yüksek öğrenim alanında Amerika Birleşik Devletleri modelinin uygulanması hem de Türk Silahlı Kuvvetleri’nin hem askeri alanda hem de teknolojik alanda değişim ve dönüşümüne öncülük edilmesi için ABD ile önemli ilişkiler kurulmuştur. Nitekim kurulmaya başlanan bu ilişkiler neticesinde iki ülke ortak misyonla muhtelif sahalarda birlikte hareket etmiş ve faaliyet göstermiştir. Özellikle Kore Savaşı bunun tarihteki en önemli örneklerinden kabul edilebilir.
Soğuk Savaş ve ilerleyen süreç içerisinde zaman zaman iki ülkenin ilişkileri ufak sorunlarla karşılamış ve problem yaşamışsa da kurulan bu tarihi ve kültürel birlik nedeni ile iki ülke her alanda birlikte hareket etmeye ve dostane ilişkileri sürdürmeye devam etmiştir. Yaklaşık olarak yüzyıldan fazla bir tarihi geçmişe sahip olan Türk ve Amerikan ilişkileri son yıllarda hem küresel siyasetin yarattığı bir netice olarak hem de iki ülkenin farklı hassasiyetler üzerinden geliştirdikleri referanslar nedeni ile kesintiye uğramıştır.
Yüzyıldan fazla bir süredir sadece siyasi olarak değil sosyal ve ekonomik olarak da iş birliği geliştiren ve ortak bir tarih birlikteliği oluşturan iki ülke arasında son yıllarda oluşan olumsuz havanın dağılmasına olan ihtiyacın şu an tarihte hiç olmadığı kadar gerekli ve zorunlu olduğu görülmektedir. Bu olumsuz havanın dağılmasına öncülük edecek ve iki ülkenin yüzyılı aşan ortak birlikteliğini tekrar tesis edecek girişimlerin iki ülke tarafından atılması ve yeni bir dönemin başlaması gerçekten önemlidir.
Son olarak ise Başkan Joe Biden tarafından atanmış yeni Ankara büyükelçisi Jeffry Flake’in göreve gelmesi, iki ülke arasında yeni bir dönemin başlamasının en önemli anahtarı olacaktır. Bürokratik memuriyetten ziyade uluslararası ilişkiler alanında akademik kariyer sahibi olan büyükelçi Jeffrey Flake’in Türk ve ABD ilişkilerinde onarıcı ve iş birliklerini arttıracak potansiyeli olduğu bir gerçektir. Özellikle büyükelçi Jeffry Flake’in eşi Cheryl Flake’in gençlik yıllarında Türkiye’ye turistik bir seyahat düzenlemiş olması ve en çok sevdiği ülkelerden biri olarak Türkiye’yi zikretmesi Flake ailesinin Türkiye’ye karşı olan gönül bağlarının en somur örneklerinden birisidir.
ABD yeni Ankara büyükelçisi Jeffrey Flake’in verdiği ilk demeçlerde iki ülke arasında var olan problemlerin iyi niyetle çözüleceği, Türkiye ve Amerika’nın NATO müttefiki olması ve iki ülkenin ihracat kalemlerinin büyüklüğü gibi söz konusu ifadeleri iki ülkenin yeniden kuracağı ve geliştireceği ilişkiler ile ilgili ipuçları vermektedir. Özellikle de Türkiye’nin NATO müttefiki olması vurgusu Ortadoğu, Asya ve Doğu Avrupa’da var olan son siyasal gelişmelerden hareketle oldukça önemlidir.
Büyükelçi Jeffrey Flake, Türkiye’ye geldikten sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan’a sunduğu güven mektubu ve sonrasında kaleme aldığı “Parti siyaseti, suyun kıyısında biter.” başlıklı yazısı ile iki ülke arasında başlayacak olan yeni ilişkilere dair ilk izlenimi vermiş ve uzun bir aradan sonra iki ülkenin birlikteliğine dair bir umut ışığı yakmıştır.
Umut Güner
